Alışkanlıklarımız

William James (1892) “Hayatımız bir yığın alışkanlıktan ibarettir” der. Alışkanlıklarımız da ferdî alışkanlıklar, toplumsal alışkanlıklar ve kurumların alışkanlıkları olmak üzere farklılık arz eder.

Alışkanlıklarımızı değiştirmeden değişemeyiz. Yüce Allah Kur’ân-ı Kerimde “Bir toplum kendisini değiştirmedikçe Allah onları değiştirmez.” (Ra’d, 13:11.) buyurarak alışkanlıklarımızın iradi davranışlar olduğunu ve değiştirmenin de kişinin iradesine ve toplumun isteğine bağlı olduğunu belirtir.

**

Albert Eintein, “Aynı şeyleri yapıp farklı sonuçlar beklemek aptallıktır” demiştir. Sonuçları değiştirmek istiyorsak yapılacak olan alışkanlıklarımızı değiştirmektir.

Eğitim, davranış ve alışkanlıkların değiştirilmesidir. Bir atıcı, ok veya kurşun ata ata ustalaşıyor. Sonra silahı doğrulttuğu gibi atıp hedefi tutturabiliyor. Askerler talimle, sprocular her gün yaptıkları sporlarla yeni alışkanlıklar ediniyorlar. Alışkanlıkları kazanmak için eğitim şart olduğu gibi değiştirmek için de eğitim ve talim şarttır.

**

Davranışlarınız otomatik davranış haline geldiği zaman kişiyi değiştirir. Alışkanlıkların nasıl işlediğini anlarsak, onları değiştirebiliriz.

Alışkanlıkları terek etmek için; niyet, istek, tembelliği terk etmek ve yeni alışkanlıklara devam etmek şarttır.

Alışkanlıkları doğru oluşturabilirsek  yapamayacağımız bir şey yoktur.

Meselâ; insanların yemek alışkanlıkları olduğu için slogan atarak toplanan bir kalabalığa müdahale etmeden, satıcıları ve köftecileri meydandan uzaklaştırmak, akşam olunca onların dağılmalarını sağlayacaktır.

**

Kötü bir alışkanlığı yok edemezsiniz; sadece değiştirebilirsiniz. Meselâ, haset, hırs, inat gibi insan fıtratının gereği olan ve insanın davranışlarına yansıyan alışkanlıkların yüzlerini hayırlı şeylere çevirmekle ve mecralarını değiştirmekle faydalı hale getirmek mümkündür.

Alışkanlıklar kontrol altına alındığı zaman değiştirilebilir. Alışkanlıkları değiştirirseniz sonuçları değiştirmiş olursunuz. Değiştirmek için her şeyden önce inanmanız gerekir, sonra yerine koyup değiştireceğiniz şeyi belirlemelisiniz ve bunun karşılığında bir mükafat koymanız gerekir ki insan alışkanlığını buna göre değiştirsin.

Bir alışkanlığı değiştirmek için alternatif bir rutin bulmak durumundasınız. Bireylerin alışkanlıkları, grupların ise rutinleri vardır. Rutinler alışkanlıkların organizasyonlardaki karşılığıdır.

Öyle ise; ferdi olarak alışkanlığı, kurumsal olarak rutini tanımla, ödülleri dene, işaretleri belirle, Plan yap...

Alışkanlıklarını ve kendini değiştir. Rutini değiştirerek kurumu değiştir.

‍