Karakaya Barajı

İsmet KOYUNCU

45 Yıl önce bugün, yani 18 Ekim 1976 Başbakan Süleyman Demirel Diyarbakır kırsalında bir temel atma töreninde hayallerinden birini daha gerçekleştirmek üzere ilk çalışmayı başlatıyordu. Cumhuriyet tarihinde yapılan en büyük 50 eserden, 35 tanesinin altında imzası bulunan Süleyman Demirel bu çalışmalarını yüzdeye vurduğunuz da, yüzde 70 ile devasa bir başarıya sahip.

Doğu ve Güneydoğu gezisine çıkan Başbakan Demirel Urfa civarında yaşlı bir kadının yerdeki çamurlu suyu tas ile helkeye doldurmasını üzülerek görmüş ve yaşlı kadına dönerek.

-Teyze ne yapacaksın bu çamurlu suyu?

-Ne yapayım oğlum su yok, evde bunu süzüp çocuklara yemek yapacağım.!

Demirel bu duruma çok üzülür, hatta kendi annesi gelir aklına ve bir konuşmasında '' ben Annemin kollarının köyün pınarından eve su taşımasından dolayı kollarının uzadığını bilirim.'' diye üzülerek anlatmıştı.

Demirel Urfa'da ki bu acı olayı yaşarken hemen yanında duran Mehmet Gölhan'a talimat vererek dünyanın en büyük iki projesinden biri olan GAP projesinin başlangıç talimatını vermiş oluyordu. Ülke de bu kadar su boşa akarken benim vatandaşım, evde susuz ve karanlıkta oturamaz diyerek devasa hizmetlere devam ediyordu,

45 Yıl önce bu gün ilk temelini Demirel attı ve Karakaya Barajı, Diyarbakır ili Çüngüş ilçesi sınırları içinde, Fırat Nehri üzerinde, Güneydoğu Anadolu Projesi'nin bir parçası olarak elektrik enerjisi üretimi amacıyla 1976-1987 yılları arasında inşa edildi. Diyarbakır'a 150 km uzaklıkta bulunan baraj adını yakınında bulunan Karakaya Köyünden almıştır.

Beton kemer gövde ağırlık tipi olan barajın gövde hacmi 2.000.000 m³, akarsu yatağından yüksekliği 173,00 m, normal su kotunda göl hacmi 9.580,00 hm³, normal su kotunda göl alanı 268,00 km²'dir. Baraj 1.800 MW güç ile yıllık 7.354 GWh'lik elektrik enerjisi üretmektedir.

Köprüler

Karakaya Baraj gölü üzerinde şu an faal olan iki köprü vardır. Kömürhan Köprüsü ve İsmet Paşa Demiryolu Köprüsü'dür. Ayrıca bu köprülerin eski tarihte yapılanları ise barajda su tutulması ile su altında kalmıştır.

50 Yılda 50 Eser

İnşaat Mühendisleri Odası odanın kuruluşundan itibaren 50 yıl içerisinde ülkede gerçekleştirilmiş 50 büyük inşaat projesini bir jüri tarafından saptayarak bu projeleri 50 Yılda 50 Eser adı altında ilan etmiştir. Liste bölgesel kalkınma, binalar, ulaşım, hidroloji ve endüstri alt başlıklarını taşımaktadır. Bu proje de o liste içerisinde yer almaktadır.

DSİ tarafından inşa edilen Karakaya Barajı 1987 yılında işletmeye açılmıştır. Her biri 300 MW gücündeki 6 adet türbin bulunan barajın toplam kurulu gücü 1800 MW'dır. Fırat Nehri üzerindeki Atatürk Barajı'ndan sonra nehir üzerinde kurulu en büyük ikinci baraj olan Karakaya'nın işletmeye uygun maksimum su kotu 693 metre, minimum su kotu 675 metredir.

Karakaya Barajı Su seviyesi

12 Temmuz 2013: 688,2 metre

12 Temmuz 2014: 684,6 metre

7 Ekim 2014: 679,42 metre

7 Ekim 2015: 691,19 metre

Fırat Nehri Üzerindeki Barajlar

Dicle - Fırat Havzasından beslenen Fırat Nehri üzerinde Karakaya Barajı haricinde 4 baraj daha bulunmaktadır. Bunlar; Atatürk Barajı, Keban Barajı, Birecik Barajı ve Karkamış Barajı'dır. Karakaya Barajı, Fırat Nehri üzerindeki barajlar içerisinde 1800 MW kurulu gücü ile en büyük ikinci barajdır.

1.800 MWe kurulu gücü ile Türkiye'nin 3. Diyarbakır'ın ise en büyük enerji santralidir. Tesis ayrıca Türkiye'nin 2. büyük Hidroelektrik Santrali'dir. Karakaya Barajı ve HES ortalama 6.617.848.974 kilovatsaat elektrik üretimi ile 1.822.095 kişinin günlük hayatında ihtiyaç duyduğu (konut, sanayi, metro ulaşımı, resmi daire, çevre aydınlatması gibi) tüm elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayabilir. Karakaya Barajı ve HES sadece konut elektrik tüketimi dikkate alındığında ise 2.215.550 konutun elektrik enerjisi ihtiyacını karşılayabilecek elektrik üretmektedir.

‍